Ergonomia to nic innego jak przystosowanie sprzętów i warunków do możliwości fizycznych człowieka. Zasady ergonomii znajdują zastosowanie najczęściej w miejscach pracy, ale wprowadzić można je także we własnym domu, by ułatwić sobie wykonywanie codziennych czynności, a także by zadbać o zdrowie, bo warto pamiętać, że nieergonomicznie zaprojektowana przestrzeń może stać się przyczyną rozmaitych problemów, jak chociażby nawracające bóle pleców czy nadwyrężony kręgosłup. Nie trzeba wcale gruntownego remontu – najczęściej wystarczy kilka prostych zmian, by zdecydowanie poprawić komfort korzystania ze sprzętów codziennego użytku. Ale od czego zacząć?
W wielu sklepach meblowych znajdziemy ergonomiczne krzesła, biurka, a nawet klawiatury czy myszki. Są najbardziej przydatne osobom, które zamierzają korzystać z nich przez długi czas w ciągu dnia – niekoniecznie potrzebujemy ergonomicznego fotela do biurka, gdy siedzimy przy nim kilka razy dziennie po kilka minut, za to gdy spędzamy przy nim więcej niż dwie godziny naraz, wtedy warto zainwestować w krzesło promujące prawidłową postawę, odciążające plecy i nogi. Ale ergonomia to także takie planowanie przestrzeni, by zminimalizować ryzyko wypadków i drobnych kontuzji, a te mogą się przydarzyć wszędzie. Tak zwana ergonomia koncepcyjna jest szczególnie istotna w przypadku małych mieszkań. Niewielkie pomieszczenia pełne mebli i innych sprzętów stwarzają więcej okazji do uderzenia się o coś, obtarcia czy skaleczenia w innych sposób. Dlatego w wąskim przedpokoju bezpieczniej będzie zamontować komodę z drzwiami przesuwnymi niż wielką otwieraną szafę, której nie będzie można wygodnie otworzyć ani tym bardziej swobodnie w niej manewrować, ryzykując, że coś ciężkiego na nas spadnie albo przygniecie nam palce.
Z kolei w pokojach dziennych służących jednocześnie za sypialnie dobrze jest zadbać o to, by sofy czy rozkładane kanapy były nie tylko ładnymi miejscami do siedzenia, ale przede wszystkim, by wygodnie się na nich spało – sprawdzą się modele bez wgnieceń i wypukłości, o prostym materacu. Jeśli jednak mimo wszystko okaże się, że nasza kanapa nie sprawdza się najlepiej jako łóżko, wtedy możemy dokupić osobno cienki materac ergonomiczny i nakładać go na już rozłożoną sofę. W ten sposób podniesiemy jakość snu, a rano obudzimy się wypoczęci i bez bólu karku czy pleców. Natomiast w pokojach dziecięcych i dla nastolatków nie ma sensu iść na kompromisy i jeżeli miejsca starczy albo na kanapę, albo na łóżko, to koniecznie postawmy na łóżko. Sen jest nieocenionym sprzymierzeńcem dojrzewania, komfort w nocy jest dużo ważniejszy od wyglądu pokoju. Za dnia wystarczy schować pościel albo przykryć ją pledem, by zyskać dodatkowe miejsce do siedzenia.
Ergonomia dotyczy przede wszystkim zdrowia człowieka, jednak jej skutkiem ubocznym jest to, że często pozwala też zaoszczędzić miejsce i lepiej zorganizować przestrzeń, dzięki czemu wydaje się mniej zagracona. Pierwszym rozwiązaniem, które pozwala na taki efekt, jest zastosowanie wielofunkcyjnych mebli. Pufy można wybrać z dodatkowym schowkiem do przechowywania drobiazgów, a łóżko z szufladą na pościel, z kolei pościel można zamknąć w worku próżniowym, zyskując trochę miejsca na przykład na zimowe kurtki czy koce. W ten sposób sprawiamy, że po wszystko łatwo sięgnąć. Najwyższe półki szaf zostawmy na rzeczy rzadko używane, jak świąteczne ozdoby, a do tego zaopatrzmy się w małą, ale stabilną drabinkę, choćby i plastikową, która pozwoli nam bezpiecznie zdjąć kartony i inne przedmioty z wysokich miejsc bez korzystania z chybotliwych taboretów czy krzesełek.
W małych pokojach montowanie drzwi to nie lada wyzwanie – otwierane do środka zajmują sporą część ściany, którą można by było wykorzystać inaczej, natomiast otwierane na zewnątrz zajmują miejsce w przedpokoju. Problem również stwarzają również otwory drzwiowe umiejscowione na środku ściany. Do takich problematycznych pomieszczeń praktycznym rozwiązaniem są drzwi przesuwne podwójne, dostępne w wariantach szerokich lub wąskich. Pozwalają one nie tylko na odzyskanie przestrzeni zajętej przez tradycyjne drzwi, ale też dają możliwość wizualnego połączenia dwóch pomieszczeń przy jednoczesnym zachowaniu prywatności.
Warto pamiętać o ergonomii także w strefie wypoczynkowej. Komplet wypoczynkowy musi być dostosowany do domowników. Fotele powinny mieć wysokość umożliwiającą swobodne postawienie stóp na ziemi, przy jednoczesnym braku ucisku na uda czy kolana. Oparcie musi być wygięte w taki sposób, by kręgosłup układał się na nim jak najbardziej naturalnie – mile widziane są wypukłości w okolicy odcinka lędźwiowego, a także poduszka pod kark. Mile widziane są też podłokietniki. W przypadku sofy czy kanapy ważne jest, by miała dość wysokie oparcie – poduszki do połowy pleców wyglądają efektownie, ale przy dłuższym siedzeniu w ten sposób odczujemy, że nie była to optymalna pozycja. Jeśli lubimy odpoczywać przy telewizorze, pamiętajmy, że ekran nie może być zbyt blisko. Istnieje ogólna zasada, która mówi, że odległość ekranu od oczu widza nie może być mniejsza niż jego szerokość pomnożona razy dwa. Oznacza to, że im większy telewizor mamy, tym dalej powinien stać od nas; dla ekranu 60-calowego będzie to ponad 3 metry. Ustawiając odbiornik zbyt blisko narażamy swój wzrok na uszkodzenie, a jeśli dodatkowo zamontujemy go nie na linii wzroku, tylko zbyt wysoko lub zbyt nisko, wtedy obciążamy też kark.
Być może na co dzień nie mamy wrażenia, że nasze mieszkanie nie jest ergonomiczne, w końcu nic nas nie boli ani nie doskwiera. Jednak skutki źle zaprojektowanych mieszkań mogą objawić się po wielu latach. Częste korzystanie z krzeseł, foteli i innych siedzeń, na których łatwo się zgarbić czy usiąść niedbale, prędzej czy później będzie skutkować pogorszeniem postawy, osłabieniem mięśni głębokich, a nawet uszkodzeniem kręgosłupa. Podobnie sytuacja wygląda ze spaniem na niewygodnym łóżku. Oglądanie telewizji czy korzystanie z ekranu komputera umiejscowionego zbyt blisko oczu nie tylko negatywnie działa na wzrok – może być wręcz bezpośrednią przyczyną bólu głowy i trudności z zasypianiem. Ostatnim, ale nie mniej ważnym czynnikiem, o którym łatwo zapomnieć, jest prawidłowe oświetlenie. Najbardziej korzystne jest światło dzienne, warto więc zadbać o to, by przez okno wpadało go jak najwięcej. W tym celu można zdjąć ciężkie zasłony i wszelkie ozdoby, aby pomieszczenie było jeszcze jaśniejsze, dobrze jest pomalować ściany na jasny kolor. To właśnie takie detale sprawiają, że w domu czujemy się dobrze i nie narażamy się na niepotrzebne drobne kontuzje.
