W polskim prawie funkcjonują aktualnie trzy:
– własność – najszersze z wymienionych praw – pozwala właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób,
– użytkowanie wieczyste – oddanie w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącej własnością Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku tych jednostek, na czas określony wskazany w przepisach,
– prawa rzeczowe ograniczone – tzw. prawa na rzeczy cudzej, które zapewniają tylko ściśle określony zakres uprawnień względem rzeczy.
Dla zastosowania jego konstrukcji musi nastąpić: zawarcie umowy w formie aktu notarialnego i wpis potwierdzający w księdze wieczystej. Oby elementy są niezbędne, bez wpisu nie są zrealizowane przesłanki. Stan prawny nieruchomości gruntowej, w tym informację o związanych z nim prawach rzeczowych, można zweryfikować np. poprzez księgi wieczyste online. Do wyszukania informacji trzeba podać numer KW wraz z cyfrą kontrolną.
Nadającym prawo jest właścicielem gruntu z kręgu podmiotów wymienionych w przepisach (nie jest to uprawnienie dostępne dla każdego uczestnika obrotu prawnego). Prawo może zostać nadane osobom fizycznym, prawnym, bądź jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Jest ograniczone czasowo tj. przyjmuje się okres 99 lat. W uzasadnionych sytuacjach stosuje się je też krócej, jednak nie mniej niż na 40 lat. Właściciel gruntu przez cały okres obowiązywania umowy, pozostaje podmiot oddający grunt w użytkowanie. Z tego tytułu pobiera opłatę roczną.
